Quan hệ Việt-Nga ảnh hưởng ra sao sau vụ thắng kiện của Tập đoàn Nga với PVN?
Ngày 15/2, RFA Tiếng Việt có bài bình luận “Quan hệ Việt – Nga ảnh hưởng ra sao sau vụ thắng kiện của Tập đoàn Nga với PVN?”
Theo đó, Tập đoàn Power Machines của Nga đã thắng kiện Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) từ tháng 11/2023, và theo nguồn tin giấu tên trong bài đăng trên Nhật báo RBC (Nga), phía Power Machines đang “đòi” khoản tiền bồi thường khoảng 500 triệu USD.
Việc này ảnh hưởng thế nào đến quan hệ Việt – Nga?
RFA dẫn định về vụ kiện này của Thạc sỹ Hoàng Việt, chuyên gia nghiên cứu quốc tế, cho rằng:
“Đây chỉ là một dự án nhỏ, nó không thể ảnh hưởng đến tổng thể mối quan hệ của hai bên được. Quan hệ của hai bên phải bao gồm chính trị, quân sự, ngoại giao, kinh tế, chứ không phụ thuộc vào chuyện này.”
Cũng theo ông Hoàng Việt, 500 triệu USD không phải là tiền bồi thường, mà là số tiền phía Tập đoàn Power Machines đã bỏ ra để thi công 70% khối lượng công việc. Nay, dự án không thể tiếp tục thì phía Tập đoàn Nga kiện đòi lại số tiền này.
RFA cũng dẫn ý kiến của Giáo sư Carl Thayer, nhà nghiên cứu chính trị Việt Nam người Úc, nói:
“Toàn bộ lực lượng quân sự của Việt Nam phụ thuộc rất nhiều vào Nga và di sản huấn luyện quân sự, bán vũ khí và hỗ trợ kỹ thuật từ Nga. Việt Nam không có lợi nếu thực hiện các bước gây tổn hại hoặc làm suy yếu quan hệ song phương.
Tuy nhiên, “mối quan hệ hợp tác không giới hạn” của Nga với Trung Quốc đặt ra những thách thức mới cho Việt Nam. Việt Nam sẽ phải cố gắng giữ quan hệ với Nga, đồng thời tìm cách hợp tác với các đối tác chiến lược toàn diện khác là Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Hoa Kỳ và Nhật Bản.”
RFA cho biết, Tập đoàn Power Machines của Nga và PetroVietnam dính đến vụ kiện qua hợp đồng Kỹ thuật, mua sắm và xây dựng vào năm 2014, nhằm xây dựng nhà máy Nhiệt điện Long Phú 1 tại tỉnh Sóc Trăng.
Vào tháng 2/2019, sau khi thực hiện được khoảng hơn 70% dự án, thì Power Machines đình chỉ hợp đồng với “lý do bất khả kháng”. Điều này đã bị PVN bác bỏ.
Theo RFA, tháng 9/2019, Power Machines khởi kiện Petro Việt Nam tại Trung tâm Trọng tài quốc tế (IAC) ở Singapore. IAC đã đưa ra quyết định cuối cùng có lợi cho Power Machines vào tháng 11/2023. Hiện tại, chi tiết của quyết định này vẫn được giữ bí mật.
Theo giáo sư Carl Thayer, sắp tới, Chính phủ Nga có thể sẽ nêu vụ việc Power Machines với Chính phủ Việt Nam một cách riêng tư. Nhiều khả năng, Việt Nam sẽ đàm phán gói bồi thường cho Power Machines, như đã từng làm với Rosneft vào năm 2020.
Vẫn theo RFA, Công ty khai thác dầu khí Rosneft có phần lớn vốn của Chính phủ Nga, đã ký hợp đồng khai thác tại mỏ Lan Đỏ ở ngoài khơi Việt Nam. Tuy nhiên, vào tháng 7/2020, PetroVietnam đã huỷ bỏ hợp đồng này vì sức ép của Trung Quốc.
Về nhà máy Nhiệt điện Long Phú 1, Thạc sỹ Hoàng Việt cho rằng, Việt Nam sẽ tiếp tục tìm kiếm một nhà thầu khác để hoàn thành dự án.
Giáo sư Carl Thayer cho rằng, Việt Nam cần rút ra bài học để tránh các vụ kiện tương tự trong tương lai. Theo ông, yếu tố chính của tranh chấp giữa Power Machines và PetroVietnam nảy sinh khi các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ loại bỏ các ngân hàng Nga khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT (Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân hàng Toàn cầu), nhằm ngăn chặn việc giải quyết tài chính giữa Power Machines và PetroVietnam.
Thạc sỹ Hoàng Việt thì cho rằng, Việt Nam cần phải nắm vững luật quốc tế và phải tuân thủ luật quốc tế:
“Không thể bất chấp ý chí của mình được. Trong trường hợp này, điều đó là “bất khả kháng” mà tại sao lãnh đạo Petro Việt Nam, có bao nhiêu cơ quan tư vấn, đều không cho rằng đó là bất khả kháng, và cuối cùng nhất định không trả tiền cho người ta, đến mức phải ra tòa và cuối cùng cũng phải trả, có thoát được đâu.”
Hoàng Anh – thoibao.de
